Verplichte vrijwilligers gezocht

Bij discussies over bezuinigingen op allerlei terreinen komt steeds dezelfde urgentie naar boven: veel vrijwilligers zijn nodig! Veel taken die worden wegbezuinigd door het Rijk of gemeente zullen moeten worden overgenomen door vrijwilligers of ze zullen gewoonweg niet meer gedaan worden.
Als het gaat om het doorontwikkelen van de WMO, de zogenaamde WMO 2e fase speelt dit in zeer grote mate. Voor het ontlasten van mantelzorgers, een groep die enorm zal groeien de komende tientallen jaren, zijn veel zorgvrijwilligers nodig. Die kunnen dan een mantelzorger een dagje of dagdeel ontlasten van de zorgen voor diens naaste. Probleem hierbij is dat het maar de vraag is of er in de toekomst zoveel zorgvrijwilligers zullen opstaan.

Want in deze moderne tijd, waarin veel huishoudens door tweeverdieners gerund worden of door alleenstaande ouders, wordt tijd een schaars goed. Men moet veel uren maken om het huishoudboekje buiten de problemenzone te houden. Verder heeft men zorgtaken in en om het huis: kinderen, huishouden, huisdieren en noem maar op. Dan moet er nog vrijwilligerswerk gedaan worden op de sportclub van de kinderen, omdat ze anders geen lid kunnen blijven. Dan zijn er nog de familiebezoekjes die voor de gezelligheid dienen te worden afgelegd en misschien is er dan ook nog een ouder wordend familielid die de nodige aandacht vergt. En dan is er echt geen tijd over om ook nog eens een keer zorgvrijwilliger te worden. Of wel soms?

Ik maak me dan ook grote zorgen over de toenemende druk op mantelzorgers. Steeds minder aanspraak kan worden gemaakt op zaken die vroeger uit een pgb betaald konden worden. Dagopvang bij beginnende dementie zal een te kostbare zaak blijken te zijn, waardoor de mantelzorgers thuis zwaarder belast wordt. De thuiszorg zal beperkt worden. Hoe meer mensen er geholpen moeten worden, hoe minder uren hulp er beschikbaar zal komen.

Vrijwilligers zullen minder beschikbaar zijn dan in het verleden. Mensen gaan later met pensioen en hebben als ze eindelijk met pensioen zijn, zin in een vrije tijdsbesteding zonder al te veel verplichtingen. Lekker weg op vakantie wanneer je zelf wil. Eindelijk tijd voor die leuke hobby (varieert van vliegtuigspotten via het zoeken van rugstreeppadden tot het afleggen van alle fietsroutes in Noord Holland). Wie zit dan te wachten op een vaste activiteit waardoor je weer niet de vrijheid krijgt die je al zolang nastreeft?

Ik hoop dat er genoeg mensen zullen zijn die naast de vrije tijd op hun 67e toch nog graag iets voor anderen willen betekenen. Het moet ook mogelijk zijn een soort parttime vrijwilliger te zijn en toch nog genoeg tijd over te houden voor leuke privé dingetjes. Maar hoe we over een tijdje nog jongere vrijwilligers vinden is een groter probleem. Het is weliswaar heel goed dat jongeren op de middelbare school tegenwoordig door de maatschappelijke stages het vrijwilligerswerk aangeleerd krijgen, maar wat beklijft daarvan als ze minder vrije tijd krijgen door vervolgopleiding en werk?

Het lijkt erop dat we in de toekomst zullen moeten gaan werken met verplichte vrijwilligers, zoals vroeger op school als er een karweitje moest worden gedaan waar niemand zin in had. De leraar wees dan drie verplichte vrijwilligers aan. Een soort maatschappelijke dienstplicht voor iedereen tussen de 18 en 67 zou een idee zijn. Allemaal verplicht vier uur per week aan het vrijwilligerswerk. Maar ja, als je werk moet doen waar je niet gemotiveerd voor bent, wordt dit ook al geen succes.
Ik ben benieuwd wat voor ideeën de bestuurders in Den Haag en de gemeentes uit hun hoge hoed toveren om meer vrijwilligers aan het werk te krijgen. Misschien komt er wel een regeling dat bedrijven gestimuleerd worden om werknemers met behoud van salaris enkele uren per week vrijwilligerswerk te laten doen. Zo kun je je als bedrijf wel als heel maatschappelijk betrokken profileren en wellicht staat daar een belasting- of ander voordeel tegenover van Het Rijk.

Je weet maar nooit hoe een koe een haas vangt, maar zoals we allen weten: die kans is wel klein.