Geven we nu de meisjes de schuld?

Deze week in diverse kranten aandacht voor de oproep van een christelijk schoolbesturenvereniging om jongens en meisjes weer gescheiden lessen te laten volgen. Dit voorstel is vanuit diverse partijen enthousiast ontvangen. ’Als kinderen daardoor beter presteren, is de minister een voorstander’, zegt een woordvoerster van minister Bijsterveldt van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het ministerie geeft scholen nu al de ruimte voor gescheiden lessen, ‘mits de jongens en de meisjes goed worden voorbereid op de examenstof.’

In Nederland en omringende landen presteren jongens gemiddeld slechter dan meisjes. Ze volgen onderwijs op een lager niveau, blijven vaker zitten en verlaten de school vaker zonder diploma.

Die feiten zullen er gerust liggen. Maar de oplossing voor dit probleem wordt wel heel eendimensionaal voorgesteld. Haal de jongens maar weg bij de meisjes en dan krijgen ze alle aandacht die ze verdienen en zullen beter scoren et cetera, et cetera.

Enkele maanden geleden werd nog gesteld dat het probleem lag in het grote aantal vrouwen dat in het onderwijs les gaf. Vrouwen zouden minder goed met jongens kunnen omgaan, omdat ze de nadruk leggen op de taalvaardigheid en eigenschappen zoals goed kunnen plannen en samenwerken. Dat zouden eigenschappen zijn die bij meisjes veel meer voorkomen en dus zouden zij het meest baat hebben van het tegenwoordig gefeminiseerde onderwijs.

Nu ligt het dus opeens aan de aanwezigheid van meisjes in de klas dat jongens minder goed meekomen. Het gekke is dat veertig jaar geleden ook het voorstel werd gedaan om weer gescheiden onderwijs in te voeren. Dat was toen om meisjes beter uit de verf te laten komen, die zouden worden overschreeuwd door jongens. Toen werden de meisjes overschreeuwd, nu worden de jongens overpraat. Toch is veertig jaar geleden niet gekozen om de klassen weer te scheiden. Meisjes zijn in de jaren daarna steeds beter gaan presteren en met het gevolg dat ze nu juist een voorsprong op de jongens hebben. Dus was het voor de meisjes helemaal niet nodig om in gescheiden klassen te zitten. Waarom voor de jongens dan wel?

Zou het niet gewoon veel gecompliceerder liggen dan oplossingen te zoeken in of meer mannen voor de klas, of meisjes en jongens scheiden? Zou het niet een combinatie van veel factoren zijn? Bijvoorbeeld gebrek aan uitdagende lesmethodes, die niet alleen verbaal uitdagen maar ook met praktijkopdrachten? Alle lesstof, ook op de laagste niveaus van het VMBO, is steeds taliger geworden. Zou dit niet gewoon anders moeten? Minder woorden, meer daden. Doeners worden geen denkers door ze maar vol te pompen met taal. Daar worden ze eerder wanhopig van.

Ook kan een reden voor het minder presteren van jongens liggen in het ontbreken van een duidelijke lijn van opvoeders. Meisjes zijn eerder geneigd uit zichzelf aan verwachtingen te voldoen. Jongens, die minder goed kunnen plannen, willen graag een handje geholpen worden. Zij kunnen het heel erg nodig hebben dat opvoeders zich met de huiswerkplanning bemoeien. In mijn ervaring als docente Nederlands in de onderbouw HAVO viel het mij vaak op dat ouders erop vertrouwen dat als jongens op internet zitten, ze zelf wel weten dat ze ook het huiswerk moeten maken. Maar vaak bleek dat die jongens helemaal niet het idee hadden dat ze huiswerk hadden als ze over twee dagen een proefwerk biologie hadden. Dat werd gezien als huiswerk voor de volgende dag pas. Ook denken ouders vaak dat jongeren achter de computer goed kunnen multitasken, dus en facebook en twitter en hyves en gamen en huiswerk tegelijk doen. Dat is ook een groot misverstand. Wij volwassenen denken dat de jeugd dit soort zaken veel beter kan scheiden dan wij, maar dat is niet zo. Jongeren zitten veel op internet, maar zijn vaak helemaal niet zo goed in het selecteren van belangrijke zaken. Hoofdzaken en bijzaken lopen vaak door elkaar heen.

Natuurlijk speelt mee dat vrouwen voor de klas staan en dat die nu eenmaal hun vrouwelijke eigenschappen ook mee nemen het klaslokaal in. Net zo goed als mannelijke docenten dat doen. Daar ligt niet het grootste probleem. De meeste vrouwen in het onderwijs weten heel goed dat jongens anders in elkaar steken dan meisjes en dat de sterke kanten van elk kind nu eenmaal anders zijn. Dat geldt niet alleen voor verschillen tussen jongens en meisjes, maar ook tussen meisjes en meisjes en jongens en jongens. Elk mens is anders.

Het is te makkelijk om nu al de conclusie te trekken dat gescheiden klassen betere resultaten opleveren. Het zou trouwens op veel middelbare scholen grote problemen met roosters geven en planning als je in de bovenbouwprofielen aparte klassen moet gaan maken voor jongens en meisjes. Dan volgens ze bijvoorbeeld wel biologie samen, maar bij Engels moeten ze apart. Bij aardrijkskunde mogen ze samen de aardkloot ontdekken, maar de stelling van Pythagoras bij wiskunde moet toch echt apart.
Het is duidelijk komkommertijd, ook in onderwijsland. Gelukkig beginnen binnenkort de scholen weer en kruipen jongens en meisjes weer gezellig bij elkaar voor een fantastische leerervaring dit schooljaar. Of zouden ze, zoals vaak na een vakantie, eigenlijk helemaal nog geen zin hebben in school?